معرفی مهمترین بازی های زمستان 1391همچنان که پيش تر گفته شد موثق بودن يک خبر يا گزارش تضمين اعتبار و دوامِ کارِ يک گزارشگر است. فرقی نمی کند که اين گزارشگر خبرنگار يک نشريه يا تلويزيون پر مشتری باشد يا شهروند- خبرنگاری که مطلب اش را در وبلاگ شخصی اش منتشر خواهد کرد، اما قصد دارد اين حرفه را به صورت جدی دنبال کند و در زمينه ی گزارشگری تجربه اندوزی و کار کند.
بعضی از روزنامه نگاران حرفه ای هنوز هم شهروند- خبرنگاران را جدی نمی گيرند و معتقدند کار اين گروه فاقد ارزش است. اما ديگرانی هستند که با توجه به اين واقعيت که شهروند- گزارشگرها چيزی در گرو صاحبان سرمايه و مالکان رسانه ها ندارند و فقط به خاطر دلِ خودشان به اين عرصه وارد شده اند، حاصل کارِ آنها را ارزشمندتر از کار يک روزنامه نگار حرفه ای ارزيابی می کنند.
واقعيت اين است که روز به روز شهروند- خبرنگارها بيشتر با ضوابط گزارشگری آشنا می شوند و گزارش های ارزشمندتری از آنها در بلاگ ها و نشريات اينترنتی منتشر می شود. يک فيلم کوتاه انيميشن از گفتگوی خيالی يک شهروند- خبرنگار و يک روزنامه نگار حرفه ای بررسی کوتاه اما نسبتا دقيقی از اين دو گونه ی گزارشگری است. اين فيلم را می توانيد در اين نشانى ببينيد. فيلم به زبان انگليسی است.
وظيفه ی هر دو گونه ی گزارشگر، به خصوص در کار خبری، واکاوی منابع موجود خودشان پيش از تنظيم يک گزارش است. معمولا نشريات معتبر از خبرنگارهایشان می خواهند که اگر خودشان شاهد واقعه ای نبوده اند، مطمئن شوند حداقل دو منبع موثق و مجزا برای خبری که نقل خواهند کرد، وجود دارد.
شهروند- خبرنگارها اما کمتر با اين مشکل مواجه اند، چون معمولا يا خودشان شاهدان عينی يک واقعه اند و يا به دست اندرکاران اصلی و منابع مرتبط با يک رويداد دسترسی مستقيم دارند. البته در جمع آوری اطلاعات از شاهدان و افراد مطلع، گزارشگر بايد با حضور ذهن از افتادن در دام اطلاعاتی که ممکن است کسی به قصد خودنمائی و تظاهر به مطلع بودن و يا تعمدا برای منحرف کردن مسير تحقيق او در اختيارش بگذارد، پرهيز کند.
يک نمونه ی ارزنده از پراکندگی و اختلاف اظهارات شهودِ يک ماجرا را کامران شيردل در فيلم مستندش «اون شب که بارون اومد» فراهم آورده که ديدن آن برای فهم مشکلات يک خبرنگار و نيز درکِ احتمال جعلِ اخبار مفيد است. اين فيلم را می توانيد در اين نشانی پيدا کنيد.
معمولا يکی از وسوسه های اصلی هر نشريه و هر خبرنگاری اين است که پيش از ديگران از يک واقعه مطلع شود و داستان آن اول بار از طريق او و آنها به ديگران برسد. اين وسوسه ممکن است گاهی اسباب بی دقتی هایی در پژوهش پيرامون يک خبر باشد. اين مشکل با گزارش های تحقيقی و تحليلی کمتر پيش می آيد، اما در مورد خبر بسیار متداول است.
گاهی خبرنگارها برای شستن دست خودشان از جرم می نويسند يا می گويند «براساس گزارش های تأييد نشده» فلان واقعه رخ داد. اما هر واقعه ای فارغ از هيجان خبری که می تواند توليد کند، در معادلات اجتماعی نيز تاثير دارد و اگر خبرنگار، يا رسانه ای به تکرار گزارش های ناموثق اقدام کند که بعدا مجبور به تکذيب و اصلاح آن شود به تدريج مخاطبان جدی خودش را از دست خواهد داد. شايد به همين خاطر است که توصيه ی هميشگی در سازمان های معتبر خبری جهان اين است که بهتر است اولين خبردهنده نباشيد، اما دقيق ترين باشيد.
يکی از راه های آسان برای اطمينان از درستی داده های اطلاعاتی تماس با افراد مختلفی است که احتمالا در آن زمينه آگاهی مستقيم و دست اول دارند. گاهی مقامات مسئول، مثلا وزارتخانه ی مربوطه، پليس، شهرداری و امثال آن ممکن است اطلاعات مفيدی در يک زمينه داشته باشند. البته اين اطلاعات لزوما دقيق و قابل استفاده نخواهد بود. يک گزارشگر خوب بايد توان تشخيص درستی يا نادرستی اطلاعات داده شده را داشته باشد و در صورت ترديد در درستی آن حتما از طريق منابع ديگری صحت اطلاعات خود را ارزيابی کند.
بسياری از برنامه های زنده ی راديویی و تلويزيونی برای اطلاع از جزئيات دقيق در مورد گزارش هایشان از مخاطب ها دعوت می کنند که با حضور در برنامه، مشاهدات خودشان را با بقيه در ميان بگذارند. و يا در نشريه و سامانه ی اينترنتی شان از مخاطب ها برای ارسال اطلاعات کمک می گيرند. اين روش هم باعث نزديک تر کردن يک رويداد يا داستان به زندگی روزمره ی مردم می شود و هم، اکثرا، دقت اطلاعاتی گزارش را بيشتر می کند.
در مواردی که يک گزارشگر از اطلاعات ديگران برای روشن کردن يک موضوع استفاده می کند، معرفی اطلاع دهنده و رابطه ی احتمالی آنها با موضوع گزارش بسيار مهم است. حتی اگر در يک برنامه ی زنده از شاهدی برای گرفتن اطلاعات استفاده می کنيد خوب است که از او بخواهيد، خودش، موقعيت اش و دليل ارتباط اش با موضوع را شرح دهد.
وقتی شاهدی خودش را معرفی می کند معمولا سعی می کند دقيق تر و مسئولانه تر صحبت کند. نکته ای که بايد در نظر داشت اين است که در بسياری مواقع روايت شاهدان عينی از يک رويداد، بدون اين که هيچ کدام از آنها سوء نيتی داشته باشند، با يکديگر متفاوت است. به همين خاطر تنوع اين روايت ها تا حد ممکن به شفاف تر شدن واقعيت کمک می کند. اگر شاهدی حاضر نيست اسم و مشخصات خودش را در اختيار گزارشگر بگذارد، بهتر است روايت او از گزارش حذف شود.
گاهی اوقات منبع اوليه ی اطلاعات برای يک گزارش، خبرگزاری ها هستند. شناخت نسبت به نحوه ی کار خبرگزاری ها از لوازم کار يک گزارشگر است. گزارشگر بايد بتواند خبر دست اول را از تکرار همان خبر در جاهای ديگر تشخيص بدهد. خيلی اتفاق می افتد که يک بنگاه خبری مطلبی را مخابره می کند و ديگران همان خبر را تکرار می کنند. شناختن خبرگزاری های موثق و نيز گرايش های احتمالی سياسی و مالی آنها که ممکن است بر تنظيم مطالبشان اثر بگذارد، بخشی از مهارت های يک خبرنگار است.
دقت در ثبت جزئيات، اسم مخاطب، عنوان او، نشانی محل واقعه، زمان آن، تعداد افراد و امثال آن در ارائه ی يک گزارش اهميت زيادی دارد. فرض کنيد می خواهيد از يک راهپيمایی اعتراضی گزارشی تهيه کنيد. تفاوت ميان صدها معترض و هزارها معترض زياد است. دقت در ارائه ی شمارِ معترضان، سنجه ی مهمی در کيفيت کار يک گزارشگر يا نشريه ی اوست. سعی کنيد برای تخمين خودتان از جمعيت، منطق و روش محاسبه ی مستندی پيدا کنيد. دقت در اين ظرافت ها ممکن است در وهله ی اول مهم به نظر نيايد اما همين جزئيات است که در بلند مدت مخاطبان شما را به کارِ شما مطمئن و علاقمند می كند.
يکی از موارد مهم اختلاف ميان خبرسازها و خبرنگارها هميشه در نقل قول از افراد است. در بسياری موارد کسی که مطلبی را با بی دقتی گفته، وقتی با عواقب گفته هايش مواجه می شود، ادعا می کند که حرف او بد فهميده شده يا بيرون از متن خودش مورد استفاده قرار گرفته و معنايش تغيير داده شده. گزارشگر بايد در نقل حرف ديگران بسيار دقيق باشد و به خصوص از تفسير و توضيح گفته های ديگران پرهيز کند و تا حد ممکن بکوشد گفتگوی خودش با افراد مختلف را ضبط کند. البته در بسياری نقاط جهان، براساس قانون، ضبط گفتگو با افراد بايد با اطلاع آنها باشد.
اين روزها بسیاری از خبرنگارها برای پژوهش گزارش هایشان از اينترنت کمک می گيرند. اينترنت منبع اطلاعاتی بسيار وسيعی است و جستجوگرهای پرقدرتی مثل گوگل و بينگ خيلی زود می توانند گستره ی فراخی از دانش پيرامون يک موضوع را برای پژوهشگر فراهم کنند، اما هميشه بايد به ياد داشت که اين جستجوگرها، و حتی دانشنامه هایی مانند ويکی پديا، به دليل آن که همه ی افراد امکان افزودن اطلاعات و در بعضی موارد دستکاری در اطلاعات را دارند، مراجع موثقی برای پژوهش نيستند. البته با دقت در منابع اصلی اطلاعات و مراجعه به پژوهش های علمی در زمينه ی گزارش و تماس با خبرگان آن مبحث می توان مطالب درست و نادرست درباره ی موضوع کار را تفکيک کرد.
يکی از پيش آمدهای خيلی طبيعی در گزارشگری اشتباه کردن است. زمانی نشريات معتبر برای خدشه دار نشدن اعتبارشان می کوشيدند اشتباهی را به گردن نگيرند، اما با پيدا شدن اينترنت و فراگير شدن خبرنگاریِ شهروندی ديگر امکان و فرصت اين گونه سياست ها و پنهان کاری ها وجود ندارد و حتی نشريات خيلی محافظه کار هم اگر مطلبی را (نه از روی عمد) به اشتباه منتشر کرده باشند، بلافاصله آن را اصلاح می کنند.
يکی از شگردهای گزارشگری برای جلب مخاطب، محلی کردن موضوع هاست. مثلا اگر گزارشی از امکان همه گير شدن يک بيماری مسری منتشر شده با بررسی احتمال ابتلای به آن در شهر يا محله ای که گزارشگر در آن مستقر است، جمع بيشتری از اهالی محل به ديدن يا خواندن اين گزارش ويژه جلب خواهند شد. اصطلاح «جهانی فکر کردن و محلی عمل کردن» در گزارشگری هم کارآمد است.
دانلود کتاب آموزش هزار راز فتوشاپ